1
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Apéndice I
Cálculo de área de hábitat mínima para compensación
TABLA A1
Valores ponderados para el factor parcial representatividad. / Table A1. Mean values for the partial
factor representativeness.
Criterio Ponderación
Omisión (Son aquellas unidades de análisis que no tienen ninguna representatividad) 3.00
Muy alta insuficiencia (unidades de análisis que a pesar de tener algunos de sus territorios como áreas
protegidas, estas no alcanzan las metas de conservación propuestas) (Alcanza hasta el 1% de la meta de
Conservación)
2.50
Alta Insuficiencia (unidades de análisis que a pesar de tener algunos de sus territorios, como áreas
protegidas, estas no alcanzan las metas de conservación propuestas) (Alcanza hasta el 10% de la meta de
conservación)
2.00
Insuficiencia (unidades de análisis que a pesar de tener algunos de sus territorios, como áreas
protegidas, estas no alcanzan las metas de conservación propuestas) (Alcanza hasta el 50% de la meta de
conservación)
1.50
Baja insuficiencia (unidades de análisis que a pesar de tener algunos de sus territorios, como áreas
protegidas, estas no alcanzan las metas de conservación propuestas) (Alcanza más del 50% de la meta de
conservación)
1.25
Sin vacío (unidades de conservación, que poseen representatividades iguales o superiores a las metas
de conservación definidas para cada una de ellas y que por tanto suponen cierta sostenibilidad para la
conservación de la biodiversidad “in situ”) (Alcanza la meta de conservación)
1.00
Fuente: (Ministerio de Ambiente y Desarrollo Sostenible, 2012). / Source: (Ministerio de Ambiente y Desarrollo Sostenible,
2012).
2
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
TABLA A2
Valores ponderados para el factor parcial rareza. / Table A2. Mean values for the partial factor rarity.
Ecosistema/bioma - distrito Factor de compensación
Muy raro (distribución muy restringida) (<5%) 2.00
Raro (distribución restringida) (5 al 15%) 1.75
Distribución media (15 al 30%) 1.50
Distribución amplia (30 al 75%) 1.25
Distribución muy amplia (>75%) 1.00
Fuente: (Ministerio de Ambiente y Desarrollo Sostenible, 2012). / Source: (Ministerio de Ambiente y Desarrollo Sostenible,
2012).
TABLA A3
Valores ponderados para el factor parcial remanencia. / Table A3. Mean values for the partial factor remanence.
Remanencia de bioma/distritos biogeográficos Factor de compensación
Muy alta ( 90%) 3.00
Alta (<90% 70%) 2.00
Media (<90% 50%) 1.00
Baja (<90% 30%) 2.00
Muy baja (< 30%) 3.00
Fuente: (Ministerio de Ambiente y Desarrollo Sostenible, 2012).Source: (Ministerio de Ambiente y Desarrollo Sostenible,
2012).
TABLA A4
Valores ponderados para el factor parcial potencial de trasformación. / Table A4. Mean values for the partial
factor transformation potential.
Tasa de transformación anual de ecosistemas- biomas / distritos biogeográficos Factor de compensación
Muy alto (> 0.50%) 2.00
Alto (<50% 0.20%) 1.75
Medio (<0,20% 0.10%) 1.50
Bajo (<0,10% 0.05%) 1.25
Muy bajo (<0.05%) 1.00
Fuente: (Ministerio de Ambiente y Desarrollo Sostenible, 2012). / Source: (Ministerio de Ambiente y Desarrollo Sostenible,
2012).
3
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
TABLA A5
Criterios de selección de propiedades potenciales para la compensación. / Table A5. Selection criteria for
potential properties for compensation.
Criterio Justificación
1. Área de la propiedad Tamaño de la reserva se relaciona con mayor diversidad y mayor tiempo de
sobrevida de las especies presentes. Se empleó el área mínima a compensar Ac
como valor de selección para este criterio.
2. Perímetro Efectos de margen y amenazas externan aumentan con mayor perímetro.
Relación perímetro/área menor es lo deseable.
3. Cobertura boscosa distinguible Mayor cobertura boscosa madura se relaciona con menor perturbación
histórica del entorno
4. Conectividad a fragmentos boscosos
grandes
Conectividad o cercanía a parches boscosos de importancia aumenta las
posibilidades de sobrevida de poblaciones. Se relaciona también con manten-
imiento de biodiversidad.
5. Grado de alteración en periferia A mayor alteración en la periferia de la reserva, mayor numero e intensidad de
sus amenazas externas.
6. Representatividad de hábitat dominante ¿Qué tan único es el ambiente que protege la reserva?
7. Presencia de cuerpos de agua, lénticos o
lóticos
Aguas superficiales permiten el mantenimiento de biodiversidad acuática, sir-
van de reservorio para comunidades terrestres, nutren acuíferos subterráneos.
8. Intereses turísticos o de conservación Si hay interés turístico, la reserva tiene una mayor posibilidad de autofinan-
ciamiento y gestión.
9. Tenencia de tierra ¿Es posible identificar los límites de la propiedad y su propietario?
TABLA A6
Propiedades examinadas como potenciales sitios para compensación. Punto representa la ubicación en mapa de la Figura 1.
X-Y representa las coordenadas en CRTM05. C1: Extensión de cobertura boscosa (0 = cobertura boscosa < Ac (109 Ha); 1 =
cobertura > Ac). C2: Conectividad a masas boscosas grandes y nivel de alteración en periferia (0=gran alteración en entorno.
conectividad interrumpida a masas boscosas importantes; 1= conectividad y entorno menos intervenido). C3: Presencia de
cuerpos de agua notables (0=no se identifican ni en hoja cartográfica ni en visita. 1=sistema hídrico evidente). C4: Tenencia
de tierra: (0 = propietarios múltiples o desconocidos. gravámenes. o no información en registro público; 1= propiedad y
propietario registrados). / Table A6. Properties examined as potential sites for compensation. Punto represents the location
on the map in Figure 1. X-Y represents the coordinates in CRTM05. C1: Extent of forest cover (0 = forest cover < Ac (109
Ha); 1 = coverage > Ac). C2: Connectivity to large forest masses and level of alteration in the periphery (0=great alteration
in the environment. interrupted connectivity to important forest masses; 1= connectivity and less intervened environment).
C3: Presence of notable bodies of water (0=they are not identified on the cartographic sheet or during the visit. 1=obvious
water system). C4: Land tenure: (0 = multiple or unknown owners. encumbrances. or no information in public registry; 1 =
ownership and owner registered).
Punto X-Y # Finca Extensión
(ha)
Ubicación
(Distrito)
C1
Área
C2
Conectividad
C3
Agua
C4
Tenencia Total
1418113.82
1210884.62 P004048 54.11 Caño Negro 0 0 0 1 1
2419595.48
1211770.97 P000330 178.84 Caño Negro 1 0 1 0 2
3420772.88
1209865.97 P000328 135.80 Caño Negro 1 1 1 0 3
4424075.78
1207525.98 0199170 116.91 Los Chiles 1 0 1 1 3
5434481.78
1218424.7 0428279 133.83 Los Chiles 1 0 0 1 2
6434481.78
1218424.7 0184369 86.96 Los Chiles 0 0 0 0 0
4
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Punto X-Y # Finca Extensión
(ha)
Ubicación
(Distrito)
C1
Área
C2
Conectividad
C3
Agua
C4
Tenencia Total
7451918.40
1209640.50 358576 6.95 Pocosol 0 0 0 1 1
8 453886.24
1209276.70 532380 1.55 Pocosol 0 0 1 1 2
9 455457.21
1209772.80 322123 27.14 Pocosol 0 0 0 0 0
10 457888.08
1211591.81 527020 50.44 Buenavista 0 0 0 1 1
11 459249.47
1211436.68 Sin datos Sin datos Pocosol ND 0 1 0 1
12 461233.41
1208534.21 272045 129.28 Pocosol 1 1 1 1 4
13 466207.58
1204724.20 202324 94.17 Cutris 0 1 1 0 2
14 467451.13
1202792.74 313325 170.26 Cutris 1 1 1 0 3
15 469176.66
1201869.32 394323 203.04 Cutris 0 1 1 1 3
16 471799.59
1200990.91 286653 120.94 Cutris 1 1 1 1 4
17 473589.47
1200305.65 184811 114.14 Cutris 1 1 0 1 3
18 473933.43
1198823.98 187569 105.85 Cutris 1 1 1 0 3
19 471631.55
1197104.19 Sin datos Sin datos Cutris ND 1 0 0 1
20 472160.72
1194167.31 262865 85.24 Cutris 0 1 0 0 1
21 470970.09
1192950.22 315756 269.36 Cutris 0 1 1 1 3
22-A 468483.01
1193003.14 175853 100.54 Cutris 0 1 0 0 1
22-B 468483.01
1193003.14 175433 28.52 Cutris 0 1 0 1 2
23 467530.50
1190992.30 398932 112.80 Cutris 1 1 1 0 3
24 469832.38
1189298.97 170947 73.24 Cutris 0 1 0 0 1
25 465810.71
1185912.29 175391 121.52 Cutris 1 1 1 0 3
26 468271.34
1182075.83 352112 81.28 Cutris 0 1 1 0 1
27-A 470943.64
1180911.66 184287 225.25 Cutris 1 1 1 0 3
27-B 470943.64
1180911.66 184787 62.52 Cutris 0 1 0 0 1
5
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
TABLA A1
Caracterización física de los sitios de estudio. Se indican atributos climáticos, geológicos e hidrológicos de Las Tablillas y
los dos sitios con propiedades potenciales para compensación. T/T sh3-4 T/T h 1-2. / Table A1. Physical characterization
of the study sites. Climatic, geological, and hydrological attributes of Las Tablillas and the two sites with potential properties
for compensation are indicated.
Atributo Sitio Las Tablillas Sitio Tiricias Sitio Chorreras
Evapotranspiración
(mm/año)
1100 – 1200 1100 – 1200 1100 – 1200
Precipitación media
(mm/año)
2000-3000 3000-4000 3000-4000
Número meses
secos
4 a 5 1 a 2 1 a 2
Elevación
(m.s.n.m.)
30–40 50 – 150 50 – 200
Unidad biótica Tropical Subhúmedo Tropical Húmedo Tropical Muy Húmedo
Caracterización
geológica
Se ubica en Fosa de Nicaragua,
cubierta por depósitos sedimen-
tarios aluviales intercalados con
depósitos volcánicos Intergraben
cuaternarios representados por
piroclastos de color rojizo muy
meteorizados en matriz limo arcil-
losa de alta plasticidad
Unidad Basaltos Hito Sar
datada entre 12 y 15 millones
de años, textura porfirítica,
con abundantes megafenocris-
tales de plagioclasa (10-20%),
olivinos cloritizados (4-7 %),
clinopiroxenos (1-3%) y mag-
netita (<1 %), en una matriz que
varía de intergranular a interser-
tal constituida por microlitos
de plagioclasa, clinopiroxeno y
minerales opacos.
rocas meteorizadas con tex-
tura afanítica porfirítica, con
fenocristales de plagioclasa,
los cuales se presentan argil-
itizados, también se observan
fantasmas de minerales ferro-
magnesianos oxidados princi-
palmente a limonita dentro de
una matriz de coloración mora-
da. Esta unidad estás cubierta
en la parte superior por suelo de
coloración rojizo amarillento de
1-2 m de espesor.
Unidad Piroclastos Avispas.
Cubren la mayor parte de la
propiedad. Posee pósitos piroc-
lásticos félsicos de flujos de blo-
ques y cenizas, flujos de pómez,
oleadas piroclásticas, depósitos
de caída y lavas dacíticas-riolíti-
cas. Unidad Basaltos Jardin,
abarca un 40% de cobertura
de la propiedad en su porción
sur. Constituida por basaltos
con megafenocristales de oli-
vino (3‒5%) con inclusiones de
espinela cromífera y golfos de
corrosión o reabsorción; trazas
de plagioclasa, clinopiroxeno,
magnetita y de biotita, en una
matriz pilotaxítica a interser-
tal compuesta por microlitos
de plagioclasa, clinopiroxeno,
olivino, minerales opacos y en
ocasiones vidrio. Ambas uni-
dades son del Mioceno inferior
tardío.
Estructuras
geológicas de
importancia
No se observan. No hay fallas
neotectónicas activas.
Existe una falla de desplaza-
miento de rumbo de tipo dextral
que corta la propiedad en la
parte sur. No se describen fallas
neotectónicas activas en sitio.
Existe una falla de desplaza-
miento de rumbo de tipo
dextral. Dentro de la zona de
estudio, no se describen fallas
Neotectónicas activas.
Apéndice II
Atributos geológicos y biológicos de sitios de estudio
6
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Atributo Sitio Las Tablillas Sitio Tiricias Sitio Chorreras
Geomorfología Destacan superficies plano-ondu-
ladas que dan origen a sectores
inundables de tipo pantanoso y
llanuras aluviales con interca-
lación de depósitos lacustres.
Topografía suavizada producto
de la erosión intensa a la cual
han estado expuestas las forma-
ciones geológicas presentes
Topografía suavizada y plana en
parte norte de la propiedad. Las
zonas más elevadas se encuen-
tran hacia el sector suroeste,
alcanzando elevaciones cerca-
nas a los 200 m.s.n.m.
Hidrología Se localiza en sub-cuenca con
longitud de > 1.0 km, con área de
3.3 km2. La zona posee una altura
media de 40 m.s.n.m., con pendi-
ente media de alrededor de 1.17%
que drena sus aguas hacia el Río
Medio Queso, afluente del río San
Juan. El sistema de drenaje pre-
dominante es de tipo dendrítico.
El área es drenada principal-
mente por la quebrada sin nom-
bre, afluente del río Infiernillo,
a su vez afluente del río San
Juan. El sistema de drenaje pre-
dominante es de tipo subden-
drítico. caudal base de 0.09 m3/
seg y caudales de avenidas anu-
ales según las observaciones de
campo de hasta 11.40 m3/seg.
El rio La Chorrera cruza la
propiedad y drena las aguas de
escorrentía superficial. El siste-
ma de drenaje predominante es
de tipo dendrítico, con caudal
base de 0.24 m3/seg y cau-
dales de avenidas anuales según
las observaciones de campo de
hasta 12.11 m3/seg.
Hidrogeología Acuífero subterráneo. El modelo
geo-eléctrico muestra 4 capas:
1) material con resistividad alta
de 131.60 .m, con un espesor
aparente de 1.20 m, suelo de
origen volcánico meteorizado
con alto contenido de arcillas
resistivas. 2) capa de 7.80 m de
espesor y resistividad aparente de
38.88 .m, correspondiente con
depósitos volcánicos y aluviales
finos no saturados. 3) capa de
7.33 m de espesor saturado
(acuífero), con una resistividad
aparente de 1.17 .m. 4) capa
poco resistiva considerada como
un acuicludo, con una resistividad
aparente de 26.41 .m y de
espesor desconocido.
Acuífero subterráneo. El
modelo geo-eléctrico muestra
4 capas: 1) material con
resistividad alta de 137.6 .m,
espesor de 0.71 m, suelo de
origen volcánico meteorizado
con alto contenido de arcillas
resistivas. 2) material de 3.22
m de espesor y resistividad de
71.90 .m, correspondiente
con depósitos volcánicos
tipo lavas meteorizadas. 3)
capa de 10.86 m con una
resistividad aparente de 3.11
.m, correspondiente con
saturación con agua de los
depósitos volcánicos de los
basaltos Hito Sar. 4) capa de
resistividad aparente de 10.09
.m indicativa de basamento
local arcilloso tipo acuicludo
no saturado.
No acuífero. El modelo geo-
eléctrico muestra 3 capas: 1)
material con resistividad alta
de 651.00 .m, con un espesor
aparente de 0.84 m, suelo
de origen volcánico con alto
contenido de arcillas resistivas,
2) capa de 5.83 m de espesor
y resistividad aparente de
284.10 .m, correspondiente
a depósitos volcánicos
piroclásticos resistivos. 3)
capa de depósitos piroclásticos
gruesos con alteraciones
hidrotermales que producen
una baja en la resistividad de
la roca prexistente, esta capa se
puede considerar un basamento
local.
Riesgo geológico No existen riesgos geológicos
eminentes en el sitio, solo
el riesgo de inundación por
anegamiento de la zona
pantanosa.
Dos deslizamientos activos
afectan las capas de suelo y
la parte superior de las lavas
las cuales se encuentran
meteorizadas. El cauce tiene
potencial alto a erosión.
No hay evidencia de
deslizamientos importantes
o zonas de inundación ni
fallamiento neotectónicos
que conformen áreas o
zonas con riesgos geológicos
significativos.
Tipo de suelo Ultisoles Ultisoles Ultisoles
7
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Atributo Sitio Las Tablillas Sitio Tiricias Sitio Chorreras
Caracterización
edáfica
Horizonte A: Textura arcillosa,
pH < 5.5 (fuertemente ácido).
Altos contenidos de hierro y
manganeso, poca presencia de
fosforo, zinc y cobre. Materia
orgánica (MO) de 3.06 % lo que
indica la presencia de un suelo
fértil.
Horizontes B y C (1.5 m de
profundidad): Textura es arcillosa,
pH < 5.5, medianos contenidos
de hierro y manganeso, bajos
contenidos de zinc y cobre y
sin presencia de fosforo. MO <
0.72%, lo que se interpreta como
un horizonte poco fértil.
Horizonte A: Textura arcillosa
limosa, pH < 5.5 (fuertemente
ácidos). Altos contenidos
de hierro, poca presencia
de fosforo, zinc, cobre y
manganeso. Con tenido de
Materia Orgánica (MO) de
2.46%, por lo que es un
horizonte fértil.
Horizontes B y C: No muestras
para análisis químico por
tratarse de basaltos. MO <
1.31% lo que indica horizonte
poco fértil a esa profundidad.
Horizonte A: Textura arcillosa,
con pH < 5.5 (fuertemente
ácidos). Altos contenidos
de hierro, poca presencia
de fosforo, zinc cobre y
manganeso. Contenido de
materia orgánica (MO)
de 6.52% lo que indica la
presencia de un suelo fértil.
Horizontes B y C: Textura
arcillosa pH < 5.5 (suelos
fuertemente ácidos), con
alto contenido de hierro y
manganeso, sin presencia de
fosforo y bajos contenidos de
zinc y cobre. MO < 1.42% lo
que indica horizonte poco fértil
a esa profundidad.
Usos del suelo Bosque muy intervenido (9%),
Pastizal/charral (45%), cultivos
agrícolas (36%), Construcciones
(10%)
Bosque intervenido (46%),
bosque secundario (37%),
Pastizal/charral (17%)
Bosque intervenido (44%),
bosque secundario (43%),
Pastizal/charral (13%)
Accesibilidad La propiedad se encuentra
dentro del RVSCFN. Su acceso
es posible por Ruta nacional
35, asfaltada hasta sitio de
segregación (puesto fronterizo)
La propiedad colinda al este
con el RVSCFN y es accesible
todo el año por la carretera de
lastre desde Coopevega llega
hasta la comunidad de Tiricias.
Colinda al norte con el
RVSCFN. Su acceso es
posible por la carretera que
llega de Coopevega hasta la
comunidad de San Antonio,
pero el paso por esa ruta puede
interrumpirse por caída de
puentes.
8
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
TABLA A2
Atributos de estructura de hábitat y riqueza de grupos indicadores en sitios de estudio. / Table A2. Habitat structure
attributes and richness of indicator groups at study sites.
Atributo Las Tablillas
Charral-Tacotal
Las Tablillas
Fragmento boscoso
Propiedad
en Tiricias
Propiedad en
Chorreras
Riqueza plantas vasculares 61 164 252 242
Habito de plantas árboles (23%),
arbusto (18%),
bejucos (19%)
hierbas (40%)
árboles (53%)
arbusto (20%)
bejucos (12%)
hierbas (15%)
árboles (54%)
arbusto (20%)
bejucos (8%)
hierbas (18%)
árboles (60%)
arbusto (18%)
bejucos (7%)
hierbas (15%)
Altura media (± e.s.) a copa (m) 5.3 ± 4.2 29.9 ± 5.2
Especies con árboles dominantes
(DAP>40 cm)
3 26 26 35
Número de especies con
información UICN
26 99 130 121
Estructura de hábitat Al menos un
estrato vertical
Al menos tres
estratos verticales
Al menos cuatro
estratos verticales
Al menos cuatro
estratos verticales
Cobertura del dosel %
(media ± e.s.)
29.05 ± 1.46 83.48 ± 0.22 82.11 ± 0.61 79.75 ± 0.39
Profundidad de hojarasca
(media ± e.s.)
7.63 ± 0.49 cm 5.50 ± 0.23 cm 2.48 ± 0.08 cm 1.85 ± 0.06 cm
Reclutamiento de especies
leñosas (# especies)
4 51 68 87
Riqueza de aves 21 -- 81 61
Riqueza de anfibios 5 16 19 18
Riqueza de reptiles 3 9 15 18
9
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
TABLA A3
Plantas vasculares encontradas en los sitios de estudio. Se indica hábito, nivel de amenaza y densidad de madera (si aplica). Densidad de madera según base de datos Dryad (Zanne
et al., 2009). / Table A3. Vascular plants found in the study sites. Habit, threat level, and wood density (if applicable) are indicated. Wood density according to the Dryad database
(Zanne et al., 2009).
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Acanthaceae Ruellia terminalis Hierba X UICN/VU
Achariaceae Carpotroche platyptera Hierba X UICN/LC
Amaryllidaceae Crinum erubescens Hierba X INDT
Anacardiaceae Mosquitoxylum jamaicense Árbol X X UICN/LC
Anacardiaceae Spondias mombin Árbol X X X UICN/LC 0.3914
Anacardiaceae Tapirira guianensis Árbol X X X UICN/LC 0.4570
Annonaceae Anaxagorea crassipetala Árbol X UICN/LC 0.4801
Annonaceae Annona papilionella Árbol X UICN/LC 0.5111
Annonaceae Cymbopetalum costaricense Árbol X UICN/LC 0.5350
Annonaceae Desmopsis microcarpa Árbol X UICN/LC 0.7641
Annonaceae Desmopsis sp Árbol X INDT
Annonaceae Guatteria aeruginosa Árbol X UICN/LC 0.5625
Annonaceae Guatteria diospyroides Árbol X X UICN/LC 0.5625
Annonaceae Stenanona costaricensis Árbol X UICN/LC
Annonaceae Xylopia frutescens Árbol X UICN/LC 0.5933
Annonaceae Xylopia sericophylla Árbol X X X UICN/LC 0.5400
Apocynaceae Aspidosperma desmanthum Árbol X UICN/LC 0.6100
Apocynaceae Couma macrocarpa Árbol X UICN/LC 0.4739
Apocynaceae Lacmellea panamensis Árbol X X X UICN/LC 0.4713
Apocynaceae Malouetia guatemalensis Árbol X UICN/LC 0.5266
Apocynaceae Tabernaemontana alba Árbol X UICN/LC 0.5247
Araceae Anthurium clavigerum Hierba X INDT
Araceae Anthurium ochranthum Hierba X INDT
Araceae Dieffenbachia grayumiana Hierba X X INDT
Araceae Dieffenbachia oerstedii Hierba X INDT
Araceae Heteropsis oblongifolia Bejuco X X INDT
Araceae Monstera glaucescens Hierba X INDT
Araceae Monstera standleyana Hierba X INDT
10
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Araceae Philodendron fragrantissimum Hierba X X INDT
Araceae Philodendron grandipes Hierba X INDT
Araceae Philodendron inaequilaterum Hierba X X INDT
Araceae Philodendron opacum Hierba X X INDT
Araceae Philodendron sp Hierba X INDT
Araceae Rhodospatha sp Hierba X INDT
Araceae Rhodospatha wendlandii Hierba X X INDT
Araceae Spathiphyllum friedrichsthalii Hierba X INDT
Araceae Spathiphyllum laeve Hierba X X INDT
Araceae Syngonium Hierba X INDT
Araceae Syngonium macrophyllum Hierba X INDT
Araceae Syngonium schottianum Hierba X INDT
Araliaceae Dendropanax arboreus Árbol X X X INDT 0.4196
Araliaceae Dendropanax stenodontus Árbol X X INDT 0.4197
Arecaceae Asterogyne martiana Palma X INDT
Arecaceae Astrocaryum alatum Palma X INDT 0.5081
Arecaceae Astrocaryum standleyanum Palma X INDT 0.5081
Arecaceae Attalea butyracea Palma X INDT 0.3256
Arecaceae Bactris gracilior Palma X INDT
Arecaceae Bactris hondurensis Palma X X INDT
Arecaceae Calyptrogyne ghiesbreghtiana Palma X X INDT
Arecaceae Chamaedorea deckeriana Palma X X INDT
Arecaceae Cryosophila guagara Palma X INDT
Arecaceae Desmoncus schippii Palma X INDT
Arecaceae Elaeis oleífera Palma X INDT
Arecaceae Euterpe precatoria Palma X INDT
Arecaceae Geonoma congesta Palma X X INDT
Arecaceae Geonoma deversa Palma X INDT
Arecaceae Geonoma interrupta Palma X INDT
Arecaceae Geonoma sp Palma X X INDT
Arecaceae Iriartea deltoidea Palma X INDT
Arecaceae Prestoea decurrens Palma X INDT
11
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Arecaceae Reinhardtia latisecta Palma X INDT
Arecaceae Socratea exorrhiza Palma X X INDT
Arecaceae Synechanthus warscewiczianus Palma X INDT
Arecaceae Welfía regia Palma X X INDT
Asteraceae Clibadium surinamense Arbusto X UICN/LC
Asteraceae Cyanthillium cinereum Hierba X INDT
Asteraceae Emilia fosbergii Hierba X INDT
Asteraceae Neurolaena lobata Hierba X INDT
Asteraceae Sclerocarpus divaricatus Hierba X INDT
Asteraceae Spiracantha cornifolia Hierba X INDT
Bignoniaceae Amphitecna kennedyae Árbol X X UICN/LC 0.4600
Bignoniaceae Amphitecna sp Arbusto X INDT
Bignoniaceae Anemopaegma chrysoleucum Bejuco leñoso X INDT
Bignoniaceae Anemopaegma orbiculatum Bejuco leñoso X INDT
Bignoniaceae Callichlamys latifolia Bejuco leñoso X X INDT
Bignoniaceae Handroanthus guayacan Árbol X Vedada 0.8350
Bignoniaceae Parmentiera macrophylla Arbusto X UICN/LC
Bignoniaceae Tabebuia rosea Árbol X UICN/LC 0.5310
Bixaceae Cochlospermum vitifolium Árbol X X UICN/LC 0.2183
Boraginaceae Cordia alliodora Árbol X UICN/LC 0.5203
Boraginaceae Cordia bicolor Árbol X X UICN/LC 0.4750
Boraginaceae Cordia cymosa Árbol X UICN/LC 0.5104
Boraginaceae Cordia dwyeri Árbol X X UICN/LC 0.5104
Boraginaceae Cordia megalantha Árbol X UICN/LC 0.3900
Boraginaceae Cordia porcata Árbol X UICN/LC 0.5104
Boraginaceae Tournefortia maculata Arbusto X INDT
Boraginaceae Varronia linnaei Arbusto X INDT
Bromeliaceae Aechmea magdalenae Hierba X INDT
Burseraceae Protium confusum Árbol X X UICN/LC 0.5757
Burseraceae Protium glabrum Árbol X INDT 0.5757
Burseraceae Protium panamense Árbol X X UICN/NT 0.4523
Burseraceae Protium ravenii Árbol X X UICN/LC 0.5757
12
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Burseraceae Tetragastris panamensis Árbol X X X INDT 0.7173
Calophyllaceae Calophyllum brasiliense Árbol X X UICN/LC 0.5890
Calophyllaceae Marila laxiflora Árbol X X UICN/LC
Cannabaceae Trema micrantha Árbol X X UICN/LC 0.3190
Capparaceae Capparidastrum frondosum Arbusto X UICN/LC
Capparaceae Preslianthus pittieri Arbusto X UICN/LC
Celastraceae Tontelea hondurensis Bejuco leñoso X X UICN/CR
Chrysobalaneceae Hirtella americana Árbol X X X UICN/LC 0.7698
Chrysobalaneceae Hirtella lemsii Árbol X INDT 0.6828
Chrysobalaneceae Hirtella triandra Árbol X X X UICN/LC 0.6828
Chrysobalaneceae Maranthes panamensis Árbol X INDT 0.8172
Chrysobalaneceae Moquilea belloi Árbol X X INDT 0.8111
Cletraceae Clethra costaricensis Árbol X INDT
Clusiaceae Chrysochlamys glauca Arbusto X UICN/LC 0.4300
Clusiaceae Chrysochlamys nicaraguensis Arbusto X UICN/LC 0.4300
Clusiaceae Dystovomita paniculata Árbol X INDT
Clusiaceae Garcinia madruno Árbol X X X INDT 0.7267
Clusiaceae Symphonia globulifera Árbol X X UICN/LC 0.6004
Combretaceae Combretum laxum Bejuco leñoso X UICN/LC 0.7912
Combretaceae Terminalia amazonia Árbol X X UICN/LC 0.6735
Combretaceae Terminalia bucidoides Árbol X X UICN/EN 0.5547
Connaraceae Cnestidium rufescens Bejuco leñoso X INDT
Connaraceae Rourea adenophora Bejuco leñoso X INDT
Connaraceae Rourea suerrensis Bejuco leñoso X X INDT
Convolvulaceae Ipomoea squamosa Bejuco herbáceo X UICN/LC
Costaceae Costus bracteatus Hierba X X UICN/LC
Costaceae Costus laevis Hierba X INDT
Costaceae Costus malortieanus Hierba X UICN/LC
Costaceae Costus sp Hierba X INDT
Cyclanthaceae Asplundia sp1 Hierba X INDT
Cyclanthaceae Carludovica drudei Hierba X INDT
Cyclanthaceae Asplundia uncinata Hierba X INDT
13
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Cyclanthaceae Carludovica drudei Hierba X INDT
Cyclanthaceae Cyclanthus bipartitus Hierba X X INDT
Cyclanthaceae Dicranopygium
umbrophilum Hierba X INDT
Cyperaceae Becquerelia cymosa Hierba X INDT
Cyperaceae Calyptrocarya glomerulata Hierba X INDT
Cyperaceae Cyperus laxus Hierba X INDT
Cyperaceae Hypolytrum longifolium Hierba X INDT
Cyperaceae Rhynchospora cephalotes Hierba X INDT
Cyperaceae Scleria microcarpa Hierba X UICN/LC
Cyperaceae Scleria secans Hierba X UICN/LC
Dichapetalaceae Dichapetalum Árbol X INDT
Dichapetalaceae Dichapetalum grayumii Arbusto X INDT
Dillenaceae Davilla kunthii Bejuco leñoso X X INDT
Dillenaceae Doliocarpus dentatus Bejuco leñoso X X X X INDT
Dioscoreaceae Dioscorea sp Bejuco herbáceo X INDT
Ebenaceae Diospyros digyna Árbol X UICN/LC 0.7900
Elaeocarpaceae Sloanea medusula Árbol X X UICN/LC 0.6221
Euphorbiaceae Acalypha arvensis Hierba X INDT 0.3000
Euphorbiaceae Acalypha diversifolia Arbusto X X X INDT 0.3000
Euphorbiaceae Acidoton nicaraguensis Arbusto X UICN/LC
Euphorbiaceae Alchornea costaricensis Árbol X UICN/LC 0.3014
Euphorbiaceae Conceveiba pleiostemona Árbol X X X UICN/LC 0.2660
Euphorbiaceae Croton schiedeanus Árbol X X X UICN/LC 0.5149
Euphorbiaceae Croton smithianus Árbol X X X UICN/LC 0.5149
Euphorbiaceae Dalechampia scandens Bejuco herbáceo X UICN/LC
Euphorbiaceae Dalechampia shankii Bejuco herbáceo X INDT
Euphorbiaceae Euphorbia heterophylla Hierba X INDT
Euphorbiaceae Hieronyma alchorneoides Árbol X X UICN/LC 0.6343
Euphorbiaceae Mabea occidentalis Árbol X INDT 0.6157
Euphorbiaceae Pausandra trianae Árbol X X UICN/LC 0.5900
Euphorbiaceae Sapium glandulosum Árbol X UICN/LC 0.4153
Fabaceae Abarema macradenia Árbol X UICN/LC 0.4383
14
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Fabaceae Andira inermis Árbol X X UICN/LC 0.6432
Fabaceae Balizia elegans Árbol X INDT 0.4951
Fabaceae Calopogonium mucunoides Bejuco herbáceo X INDT
Fabaceae Cassia moschata Árbol X X UICN/LC 0.8050
Fabaceae Centrosema molle Bejuco herbáceo X INDT
Fabaceae Cojoba spA Arbusto X INDT
Fabaceae Copaifera aromatica Árbol X Amenazada, UICN/LC 0.6200
Fabaceae Cynometra retusa Árbol X UICN/LC 0.8028
Fabaceae Dalbergia melanocardium Árbol X X UICN/EN 0.7846
Fabaceae Desmodium adscendens Hierba X UICN/LC
Fabaceae Desmodium axillare Hierba X INDT
Fabaceae Desmodium distortum Hierba X INDT
Fabaceae Dialium guianense Árbol X X UICN/LC 0.8964
Fabaceae Dipteryx panamensis Árbol X X VEDADA 0.8483
Fabaceae Dussia macroprophyllata Árbol X Amenazada
Fabaceae Enterolobium schomburgkii Árbol X X X UICN/LC 0.6989
Fabaceae Erythrina cochleata Árbol X INDT 0.2875
Fabaceae Gliricidia sepium Árbol X UICN/LC 0.6174
Fabaceae Inga acuminata Árbol X UICN/LC 0.5798
Fabaceae Inga canonegrensis Árbol X UICN/VU 0.5798
Fabaceae Inga chocoensis Árbol X UICN/LC 0.5798
Fabaceae Inga laurina Árbol X X UICN/LC 0.5798
Fabaceae Inga leiocalycina Árbol X X UICN/LC 0.5600
Fabaceae Inga pezizifera Árbol X UICN/LC 0.6067
Fabaceae Inga punctata Árbol X UICN/LC
Fabaceae Inga sp Árbol X INDT 0.5798
Fabaceae Inga thibaudiana Árbol X X X UICN/LC 0.5798
Fabaceae Leucaena multicapitula Árbol X UICN/NT 0.6800
Fabaceae Lonchocarpus oliganthus Árbol X UICN/LC 0.7401
Fabaceae Lonchocarpus rugosus Árbol X UICN/LC 0.7401
Fabaceae Machaerium floribundum Bejuco leñoso X UICN/LC 0.8141
Fabaceae Machaerium isadelphum Bejuco leñoso X UICN/LC 0.8141
15
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Fabaceae Machaerium kegelii Bejuco leñoso X UICN/LC 0.8141
Fabaceae Machaerium seemannii Bejuco leñoso X UICN/LC 0.8141
Fabaceae Mimosa pudica Hierba X UICN/LC
Fabaceae Ormosia intermedia Árbol X INDT 0.5906
Fabaceae Ormosia velutina Árbol X UICN/LC 0.5906
Fabaceae Pentaclethra macroloba Árbol X X INDT 0.6034
Fabaceae Pterocarpus hayesii Árbol X X INDT 0.5871
Fabaceae Pueraria phaseoloides Bejuco herbáceo X INDT
Fabaceae Rhynchosia erythrinoides Bejuco leñoso X INDT
Fabaceae Schnella guianensis Bejuco leñoso X X X INDT
Fabaceae Schnella outimouta Bejuco leñoso X INDT
Fabaceae Senegalia multipinnata Bejuco leñoso X INDT
Fabaceae Senna cobanensis Arbusto X INDT 0.6165
Fabaceae Senna undulata Arbusto X UICN/LC
Fabaceae Stryphnodendron microstachyum Árbol X UICN/LC 0.3904
Fabaceae Swartzia nicaraguensis Árbol X X X INDT 0.8415
Fabaceae Tachigali costaricensis Árbol X X Vedada, UICN/NT 0.5573
Fabaceae Vachellia ruddiae Árbol X UICN/LC 0.7722
Fabaceae Vigna adenantha Bejuco herbáceo X UICN/LC
Fabaceae Zygia gigantifoliola Árbol X X INDT 0.8099
Gentianiaceae Potalia turbinata Árbol X INDT
Gentianiaceae Voyria tenella Hierba X INDT
Gesneriaceae Besleria columneoides Arbusto X X INDT
Heliconiaceae Heliconia longiflora Hierba X INDT
Hernandiaceae Heliconia longa Hierba X INDT
Hernandiaceae Heliconia vaginalis Hierba X X INDT
Hernandiaceae Hernandia didymantha Árbol X X UICN/NT 0.2793
Humiriaceae Sacoglottis trichogyna Árbol X X UICN/LC 0.8005
Humiriaceae Vantanea barbourii Árbol X X Amenazada, UICN/LC 0.7000
Hypericaceae Vismia macrophylla Árbol X UICN/LC 0.4937
Icacinaceae Calatola costaricensis Árbol X UICN/LC 0.5653
Lacistemaceae Lacistema aggregatum Árbol X UICN/LC 0.5057
16
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Lacistemaceae Lozania pittieri Árbol X X UICN/LC
Lamiaceae Aegiphila panamensis Arbusto X UICN/LC 0.6570
Lamiaceae Hyptis capitata Hierba X INDT
Lamiaceae Mesosphaerum pectinatum Hierba X INDT
Lamiaceae Mesosphaerum suaveolens Hierba X INDT
Lauraceae Cinnamomum chavarrianum Árbol X UICN/VU 0.4704
Lauraceae Cinnamomum triplinerve Árbol X X UICN/LC 0.4704
Lauraceae Licaria sarapiquensis Árbol X X INDT 0.8088
Lauraceae Nectandra umbrosa Árbol X INDT 0.5753
Lauraceae Ocotea atirrensis Árbol X X UICN/LC 0.4800
Lauraceae Ocotea cernua Árbol X X X UICN/LC 0.4537
Lauraceae Ocotea leucoxylon Árbol X X INDT 0.5226
Lauraceae Ocotea puberula Árbol X UICN/LC 0.5226
Lauraceae Ocotea sp Árbol X INDT
Lauraceae Ocotea sp. (enves blanco) Árbol X UICN/LC
Lauraceae Persea americana Árbol X UICN/LC 0.5487
Lecythidaceae Eschweilera costaricensis Árbol X INDT 0.8281
Lecythidaceae Grias cauliflora Árbol X X UICN/LC 0.6200
Lecythidaceae Lecythis ampla Árbol X X Amenazada 0.7500
Lepidobotryaceae Ruptiliocarpon caracolito Árbol X INDT
Loganiaceae Strychnos chlorantha Bejuco leñoso X INDT
Loganiaceae Strychnos panamensis Bejuco leñoso X INDT
Loganiaceae Strychnos peckii Bejuco leñoso X X INDT
Lygodiaceae Lygodium venustum Hierba X INDT
Magnoliaceae Magnolia gloriensis Árbol X X UICN/DD 0.4968
Malpighiaceae Byrsonima crassifolia Árbol X X X UICN/LC 0.5840
Malpighiaceae Heteropterys laurifolia Bejuco leñoso X UICN/LC
Malpighiaceae Malpighia albiflora Arbusto X INDT
Malpighiaceae Spachea correae Árbol X UICN/VU 0.5950
Malpighiaceae Stigmaphyllon lindenianum Bejuco herbáceo X INDT
Malpighiaceae Tetrapterys tinifolia Bejuco leñoso X INDT
Malvaceae Apeiba membranacea Árbol X X UICN/LC 0.2784
17
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Malvaceae Ceiba pentandra Árbol X X UICN/LC 0.3052
Malvaceae Goethalsia meiantha Árbol X UICN/LC 0.3494
Malvaceae Hampea appendiculata Árbol X INDT 0.2450
Malvaceae Herrania purpurea Árbol X UICN/LC
Malvaceae Luehea seemannii Árbol X UICN/LC 0.4166
Malvaceae Melochia pyramidata Hierba X UICN/LC
Malvaceae Ochroma pyramidale Árbol X UICN/LC 0.1575
Malvaceae Pavonia dasypetala Arbusto X UICN/LC
Malvaceae Pavonia peruviana Hierba X INDT
Malvaceae Pavonia sp Hierba X INDT
Malvaceae Pseudobombax septenatum Árbol X INDT 0.2138
Malvaceae Quararibea pumila Hierba X INDT 0.4920
Malvaceae Quararibea sp Hierba X INDT
Malvaceae Sida hirsutissima Hierba X INDT
Malvaceae Sterculia recordiana Árbol X X X UICN/LC 0.4900
Malvaceae Trichospermum grewiifolium Árbol X INDT 0.3132
Malvaceae Triumfetta lappula Arbusto X UICN/LC
Malvaceae Wissadula excelsior Hierba X INDT
Marantaceae Calathea gymnocarpa Hierba X INDT
Marantaceae Calathea lasiostachya Hierba X X INDT
Marantaceae Calathea micans Hierba X INDT
Marantaceae Calathea sp Hierba X INDT
Marantaceae Ischnosiphon inflatus Hierba X INDT
Marantaceae Monotagma plurispicatum Hierba X INDT
Marantaceae Pleiostachya pruinosa Hierba X INDT
Melastomataceae Clidemia crenulata Arbusto X X INDT
Melastomataceae Clidemia densiflora Arbusto X INDT
Melastomataceae Conostegia speciosa Arbusto X INDT
Melastomataceae Conostegia xalapensis Árbol X UICN/LC
Melastomataceae Henriettea tuberculosa Arbusto X UICN/LC
Melastomataceae Miconia affinis Arbusto X UICN/LC 0.6228
Melastomataceae Miconia appendiculata Arbusto X UICN/LC 0.6228
18
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Melastomataceae Miconia argentea Arbusto X X UICN/LC 0.6228
Melastomataceae Miconia commutata Árbol X INDT 0.6228
Melastomataceae Miconia cooperi Arbusto X INDT 0.6228
Melastomataceae Miconia formicosetosa Arbusto X INDT 0.6228
Melastomataceae Miconia grayumii Arbusto X INDT 0.6228
Melastomataceae Miconia hondurensis Árbol X UICN/LC 0.6228
Melastomataceae Miconia lacera Arbusto X INDT 0.6228
Melastomataceae Miconia lateriflora Arbusto X UICN/LC 0.6228
Melastomataceae Miconia multispicata Arbusto X UICN/LC 0.6228
Melastomataceae Miconia nervosa Árbol X X UICN/LC 0.6228
Melastomataceae Miconia solearis Árbol X X UICN/LC 0.6228
Melastomataceae Miconia sp Árbol INDT
Melastomataceae Miconia trinervia Árbol X UICN/LC 0.6228
Melastomataceae Mouriri gleasoniana Árbol X UICN/LC 0.8362
Melastomataceae Mouriri myrtilloides Árbol X UICN/LC 0.8362
Melastomataceae Tococa guianensis Arbusto X UICN/LC
Meliaceae Carapa nicaraguensis Árbol X X UICN/LC 0.4200
Meliaceae Guarea bullata Árbol X X UICN/LC 0.5604
Meliaceae Guarea grandifolia Árbol X UICN/LC 0.5450
Meliaceae Guarea pterorhachis Árbol X X UICN/LC 0.5604
Meliaceae Guarea sp Árbol X X INDT
Meliaceae Trichilia martiana Árbol X UICN/LC 0.4700
Meliaceae Trichilia quadrijuga Árbol X X UICN/LC 0.5484
Menispermaceae Abuta panamensis Bejuco leñoso X X INDT 0.4500
Menispermaceae Anomospermum reticulatum Bejuco leñoso X X INDT 0.6400
Menispermaceae Cissampelos pareira Bejuco leñoso X INDT
Metteniusaceae Dendrobangia boliviana Árbol X INDT 0.6353
Moraceae Brosimum guianense Árbol X X X UICN/LC 0.8435
Moraceae Brosimum lactescens Árbol X X UICN/LC 0.6555
Moraceae Castilla elastica Árbol X X UICN/LC 0.5675
Moraceae Dorstenia choconiana Hierba X INDT
Moraceae Ficus tonduzii Árbol X UICN/LC 0.4116
19
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Moraceae Maquira guianensis Árbol X X X INDT 0.7659
Moraceae Naucleopsis naga Árbol X INDT 0.6505
Moraceae Perebea hispidula Árbol X X INDT 0.4878
Moraceae Pseudolmedia mollis Árbol X X INDT 0.6444
Moraceae Pseudolmedia spuria Árbol X X INDT 0.7500
Moraceae Sorocea pubivena Árbol X X X UICN/LC 0.6083
Moraceae Trophis involucrata Árbol X UICN/LC 0.5952
Moraceae Trophis racemosa Árbol X X X UICN/LC 0.6592
Myristicaceae Compsoneura mexicana Árbol X X UICN/LC
Myristicaceae Otoba novogranatensis Árbol X X UICN/LC 0.3500
Myristicaceae Virola koschnyi Árbol X X UICN/LC 0.4078
Myristicaceae Virola multiflora Árbol X X UICN/LC 0.4585
Myristicaceae Virola sebifera Árbol X X UICN/LC 0.4454
Myrtaceae Calyptranthes chytraculia Árbol X UICN/LC 0.7833
Myrtaceae Calyptranthes lucida Árbol X INDT
Myrtaceae Eugenia acapulcensis Árbol X UICN/LC 0.7277
Myrtaceae Eugenia siggersii Árbol X UICN/LC 0.7277
Myrtaceae Eugenia sp Árbol X INDT
Myrtaceae Myrcia splendens Árbol X UICN/LC 0.8000
Myrtaceae Myrciaria floribunda Árbol X UICN/LC 0.7850
Myrtaceae Psidium guajava Árbol X UICN/LC 0.6518
Nyctaginaceae Neea amplifolia Arbusto X UICN/LC 0.6299
Nyctaginaceae Neea elegans Arbusto X INDT 0.6299
Nyctaginaceae Neea laetevirens Árbol X X UICN/LC 0.6299
Nyctaginaceae Neea stenophylla Arbusto X INDT 0.6299
Ochnaceae Cespedesia spathulata Árbol X X UICN/LC 0.6133
Ochnaceae Lacunaria panamensis Árbol UICN/EN
Ochnaceae Ouratea nitida Arbusto X UICN/LC
Ochnaceae Quiina macrophylla Arbusto X UICN/LC 0.8615
Olacaceae Heisteria macrophylla Arbusto X X INDT 0.6963
Olacaceae Heisteria scandens Arbusto X UICN/LC
Olacaceae Minquartia guianensis Árbol X X UICN/NT 0.7867
20
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Orchidaceae Oeceoclades maculata Hierba X UICN/LC
Orchidaceae Prescottia stachyodes Hierba X CITES, Apéndice II
Oxalidaceae Oxalis barrelieri Hierba X INDT
Passifloraceae Passiflora pittieri Bejuco leñoso X INDT
Passifloraceae Passiflora vitifolia Bejuco leñoso X INDT
Phyllanthaceae Phyllanthus niruri Hierba X INDT
Phyllanthaceae Richeria dressleri Arbusto X UICN/LC 0.5767
Piperaceae Peperomia pseudocasaretti Hierba X INDT
Piperaceae Piper arcteacuminatum Hierba X X INDT
Piperaceae Piper barbulatum Arbusto X INDT
Piperaceae Piper cyanophyllum Arbusto X INDT
Piperaceae Piper darienense Arbusto X X INDT
Piperaceae Piper melanocladum Arbusto X X INDT
Piperaceae Piper nudifolium Arbusto X INDT
Piperaceae Piper sp2 Arbusto X INDT
Piperaceae Piper sp3 Arbusto X X INDT
Piperaceae Piper sp4 Arbusto X INDT
Piperaceae Piper sp5 Arbusto X X INDT
Piperaceae Piper sp6 Arbusto X INDT
Piperaceae Piper sp7 Arbusto X INDT
Piperaceae Piper urostachyum Arbusto X X INDT
Poaceae Andropogon bicornis Hierba X INDT
Poaceae Arthraxon hispidus Hierba X INDT
Poaceae Guadua sp Hierba X INDT
Poaceae Homolepis aturensis Hierba X UICN/LC
Poaceae Hyparrhenia rufa Hierba X INDT
Poaceae Megathyrsus maximus Hierba X INDT
Poaceae Orthoclada laxa Hierba X INDT
Poaceae Pharus latifolius Hierba X UICN/LC
Podocarpaceae Podocarpus guatemalensis Árbol X Vedada, UICN/VU 0.4776
Polygalaceae Securidaca diversifolia Bejuco leñoso X X UICN/LC
Polygonaceae Coccoloba acuminata Arbusto X UICN/LC 0.5800
21
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Polygonaceae Coccoloba coronata Árbol X UICN/LC 0.6873
Polygonaceae Coccoloba tuerckheimii Árbol X X X UICN/LC
Primulaceae Ardisia fimbrillifera Arbusto X UICN/LC 0.6017
Primulaceae Ardisia opegrapha Arbusto X UICN/LC 0.6017
Primulaceae Ardisia standleyana Árbol X UICN/LC 0.6017
Primulaceae Clavija costaricana Arbusto X UICN/LC
Primulaceae Parathesis microcalyx Arbusto X X INDT 0.6200
Primulaceae Stylogyne turbacensis Arbusto X X UICN/LC
Proteaceae Panopsis acostana Árbol X UICN/LC 0.5089
Putranjoivaceae Drypetes standleyi Árbol X UICN/LC 0.6753
Rhamnaceae Colubrina spinosa Arbusto X X X UICN/LC 0.4946
Rhizophoraceae Cassipourea killipii Árbol X UICN/LC 0.6312
Rubiaceae Alibertia atlantica Árbol X X UICN/LC 0.7325
Rubiaceae Alibertia edulis Arbusto X UICN/LC 0.7600
Rubiaceae Amaioua glomerulata Arbusto X UICN/LC 0.6250
Rubiaceae Amyris pinnata Arbusto X UICN/LC 0.9750
Rubiaceae Chimarrhis latifolia Árbol X X X UICN/LC 0.7115
Rubiaceae Chione venosa Árbol X X INDT
Rubiaceae Chomelia recordii Árbol X UICN/LC 0.5567
Rubiaceae Faramea myrticifolia Arbusto X INDT 0.5841
Rubiaceae Faramea occidentalis Arbusto X X INDT 0.5841
Rubiaceae Faramea suerrensis Arbusto X UICN/LC 0.5841
Rubiaceae Ferdinandusa panamensis Árbol X UICN/LC 0.7250
Rubiaceae Genipa americana Árbol X X INDT 0.6338
Rubiaceae Geophila repens Hierba X INDT
Rubiaceae Guettarda foliacea Árbol X INDT 0.7433
Rubiaceae Hamelia axillaris Arbusto X INDT
Rubiaceae Hamelia patens Arbusto X UICN/LC
Rubiaceae Hippotis panamensis Árbol X INDT
Rubiaceae Mitracarpus hirtus Hierba X UICN/LC
Rubiaceae Morinda panamensis Árbol X UICN/LC 0.4900
Rubiaceae Notopleura polyphlebia Arbusto X INDT
Rubiaceae Notopleura uliginosa Arbusto X X INDT
22
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Rubiaceae Palicourea beachiana Arbusto X X INDT
Rubiaceae Pentagonia donnell-smithii Arbusto X UICN/LC
Rubiaceae Posoqueria grandifructa Árbol X X INDT 0.5533
Rubiaceae Posoqueria latifolia Árbol X UICN/LC 0.5699
Rubiaceae Psychotria chagrensis Arbusto X INDT
Rubiaceae Psychotria elata Arbusto X X UICN/LC
Rubiaceae Psychotria glomerulata Arbusto X INDT
Rubiaceae Psychotria graciliflora Arbusto X INDT
Rubiaceae Psychotria grandis Arbusto X X INDT
Rubiaceae Psychotria hoffmannseggiana Arbusto X X INDT
Rubiaceae Psychotria jimenezii Arbusto X INDT
Rubiaceae Psychotria marginata Arbusto X UICN/LC
Rubiaceae Psychotria microbotrys Arbusto X X INDT
Rubiaceae Psychotria neillii Arbusto X X INDT
Rubiaceae Psychotria panamensis Arbusto X INDT
Rubiaceae Psychotria poeppigiana Arbusto X X INDT
Rubiaceae Psychotria racemosa Arbusto X X X INDT
Rubiaceae Psychotria recordiana Arbusto X INDT
Rubiaceae Psychotria suerrensis Arbusto X X X UICN/LC
Rubiaceae Randia altiscandens Bejuco leñoso X INDT 0.6566
Rubiaceae Randia genipoides Arbusto X X UICN/LC 0.6566
Rubiaceae Randia grandifolia Arbusto X UICN/LC 0.6566
Rubiaceae Ronabea emetica Hierba X X INDT
Rubiaceae Ronabea latifolia Árbol X UICN/LC
Rubiaceae Warszewiczia coccinea Árbol X X UICN/LC 0.5565
Rutaceae Lubaria aroensis Árbol X INDT
Rutaceae Toxosiphon lindenii Árbol X UICN/LC
Rutaceae Zanthoxylum ekmanii Árbol X X X INDT 0.6100
Rutaceae Zanthoxylum setulosum Árbol X UICN/LC
Sabiaceae Meliosma occidentalis Árbol X UICN/LC 0.5058
Salicaceae Casearia arborea Árbol X X UICN/LC 0.5738
Salicaceae Casearia coronata Arbusto X UICN/LC 0.6272
Salicaceae Casearia sylvestris Árbol X UICN/LC 0.7050
23
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Salicaceae Hasseltia floribunda Árbol X X UICN/LC 0.5300
Salicaceae Laetia povedae Árbol X X INDT 0.6481
Salicaceae Laetia procera Árbol X X INDT 0.6481
Salicaceae Pleuranthodendron lindenii Árbol X X UICN/LC
Salicaceae Ryania speciosa Árbol X X UICN/LC
Salicaceae Zuelania guidonia Árbol X INDT 0.5626
Sapindaceae Cupania dentata Árbol X INDT 0.6114
Sapindaceae Cupania glabra Árbol X X UICN/LC 0.6114
Sapindaceae Cupania rufescens Árbol X UICN/LC 0.6114
Sapindaceae Matayba clavelligera Arbusto X UICN/LC 0.7500
Sapindaceae Matayba scrobiculata Árbol X INDT
Sapindaceae Paullinia bracteosa Bejuco leñoso X X INDT
Sapindaceae Paullinia sp Bejuco leñoso X INDT
Sapindaceae Serjania atrolineata Bejuco leñoso X X INDT
Sapindaceae Serjania sp1 Bejuco leñoso X INDT
Sapindaceae Serjania sp2 Bejuco leñoso X INDT
Sapindaceae Serjania sp3 Bejuco leñoso X INDT
Sapotaceae Chrysophyllum sp Árbol X INDT
Sapotaceae Chrysophyllum venezuelanense Árbol X X UICN/LC 0.4300
Sapotaceae Manilkara zapota Árbol X INDT 0.8100
Sapotaceae Micropholis melinoniana Árbol UICN/LC
Sapotaceae Pouteria calistophylla Árbol X UICN/VU 0.7143
Sapotaceae Pouteria campechiana Árbol X UICN/LC 0.7900
Sapotaceae Pouteria durlandii Árbol X X UICN/LC 0.6900
Sapotaceae Pouteria reticulata Árbol X X UICN/LC 0.7939
Sapotaceae Pouteria sp Árbol X X INDT
Sapotaceae Pouteria torta Árbol X X INDT 0.7685
Simaroubaceae Picramnia antidesma Árbol X UICN/LC
Simaroubaceae Quassia amara Arbusto X X X INDT
Simaroubaceae Simarouba amara Árbol X X UICN/LC
Siparunaceae Siparuna thecaphora Arbusto X X UICN/LC 0.6562
Smilacaceae Smilax domingensis Bejuco herbáceo X UICN/LC
24
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Familia Especie Hábito Tablillas
charral
Tablillas
bosque Tiricias Chorreras Amenaza Densidad
madera
Smilacaceae Smilax mollis Bejuco herbáceo X INDT
Smilacaceae Smilax sp1 Bejuco herbáceo X INDT
Smilacaceae Smilax sp2 Bejuco herbáceo X INDT
Smilacaceae Smilax sp3 Bejuco herbáceo X INDT
Solanaceae Cestrum schlechtendalii Árbol X UICN/LC
Solanaceae Solanum arboreum Árbol X UICN/LC
Solanaceae Solanum jamaicense Arbusto X UICN/LC
Solanaceae Solanum rovirosanum Arbusto X UICN/LC
Sthaphyleaceae Staphylea occidentalis Árbol X UICN/LC 0.3350
Symplocaceae Symplocos striata Árbol X X INDT 0.5308
Ulmaceae Ampelocera macrocarpa Árbol X X X UICN/LC 0.6508
Urticaceae Cecropia hispidissima Árbol X UICN/LC 0.3404
Urticaceae Cecropia insignis Árbol X UICN/LC 0.3178
Urticaceae Cecropia peltata Árbol X UICN/LC 0.3000
Urticaceae Coussapoa nymphaeifolia Árbol X INDT 0.4790
Urticaceae Myriocarpa longipes Árbol X UICN/LC
Urticaceae Pourouma bicolor Árbol X X UICN/LC 0.3532
Urticaceae Pourouma minor Árbol X UICN/LC 0.4359
Urticaceae Urera baccifera Arbusto X UICN/LC
Verbenaceae Lantana camara Arbusto X INDT
Verbenaceae Lantana trifolia Arbusto X INDT
Verbenaceae Stachytarpheta cayennensis Arbusto X INDT
Verbenaceae Vitex cooperi Standl Árbol X UICN/LC 0.5485
Violaceae Rinorea dasyadena Arbusto X X UICN/LC 0.6705
Violaceae Rinorea deflexiflora Arbusto X X X INDT 0.5957
Vitaceae Cissus verticillata Bejuco herbáceo X INDT
Vochysiaceae Qualea sp Árbol X X AmenazadaUICN/LC 0.6468
Vochysiaceae Vochysia allenii Árbol X X UICN/LC 0.4663
Vochysiaceae Vochysia ferruginea Árbol X X UICN/LC 0.4102
Vochysiaceae Vochysia gentryi Árbol X UICN/LC 0.4102
Vochysiaceae Vochysia guatemalensis Árbol X UICN/LC 0.3530
Zamiaceae Zamia neurophyllidia Hierba X X X CITES Apéndice II, UICN/VU
TOTALES 511 especies 66 165 251 241
25
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
TABLA A4
Lista de especies de aves registradas en cada sitio muestreado dentro del área de estudio para la evaluación de compensación
ambiental producto de la segregación del área en el sitio Las Tablillas. / Table A4. List of bird species recorded at each site
sampled within the study area for the evaluation of environmental compensation resulting from the segregation of the area
at Las Tablillas site.
Especie Tablillas Tiricias Chorreras Carmen
Euphonia gouldi X X
Chloroceryle aenea X X
Leptotrygon veraguensis X
Brotogeris jugularis X X
Icterus galbula X
Saltator maximus X X
Campephilus guatemalensis X X
Patagioenas cayennensis X
Thraupis palmarum X
Cantorchilus modestus X
Patagioenas flavirostris X X
Tigrisoma mexicanum X
Ceratopipra mentalis X
Amazona autumnalis X X
Rupornis magnirostris X X X
Columbina talpacoti X X
Poliocrania exsul X X X
Baryphthengus martii X X
Falco rufigularis X
Celeus castaneus X
Rhytipterna holerythra X
Amazilia tzacatl X X X
Patagioenas speciosa X
Cantorchilus nigricapillus X X
Psarocolius wagleri X
Phaeochroa cuvierii X
Cacicus uropygialis X
Setophaga pensylvanica X
Ramphocelus passerinii X X
Cyanerpes lucidus X
Celeus loricatus X
Turdus grayi X
Patagioenas nigrirostris X X X
Poecilotriccus sylvia X
Xiphorhynchus susurrans X X X
Trogon massena X
Nyctidromus albicollis X X
Todirostrum cinereum X X X
Egretta thula X
Myiozetetes similis X X X
Caracara cheriway X
26
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Especie Tablillas Tiricias Chorreras Carmen
Stelgidopteryx ruficollis X
Psittacara finschi X X
Hylophylax naevioides X
Thalurania colombica X
Microrhopias quixensis X
Xiphorhynchus erythropygius X
Lepidocolaptes souleyetii X X
Coragyps atratus X X X
Ciccaba nigrolineata X X
Cercomacroides tyrannina X X
Myiarchus tuberculifer X
Cantorchilus thoracicus X X
Trogon caligatus X X
Phaethornis striigularis X
Stilpnia larvata X X
Mniotilta varia X
Buteo plagiatus X
Myiodynastes luteiventris X
Melanerpes pucherani X X
Myiozetetes granadensis X
Piranga rubra X
Geothlypis poliocephala X
Elanoides forficatus X
Saltator coerulescens X
Leiothlypis peregrina X
Thamnophilus atrinucha X
Sporophila funerea X X
Ardea herodias X
Egretta tricolor X X
Polioptila plumbea X X
Nycticorax nycticorax X
Myiarchus crinitus X
Tyrannus melancholicus X
Ardea alba X X
Contopus cinereus X
Ara ambiguus X X X
Cathartes aura X X X X
Arremonops conirostris X X
Pitangus sulphuratus X X
Sporophila corvina X
Tinamus major X
Eudocimus albus X X X
Henicorhina leucosticta X X
Manacus candei X
Streptoprocne zonaris X
Pionus senilis X
27
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Especie Tablillas Tiricias Chorreras Carmen
Monasa morphoeus X X
Notharchus hyperrhynchus X X
Tachyphonus luctuosus X
Quiscalus mexicanus X
Laterallus albigularis X
Leptotila verreauxi X
Trogon rufus X X
Butorides virescens X
Capsiempis flaveola X
Vireolanius pulchellus X
Setophaga petechia X X X X
Elaenia flavogaster X
Euphonia luteicapilla X
Crotophaga sulcirostris X X
Tiaris olivacea X X X X
Tolmomyias sulphurescens X
Troglodytes aedon X X X
Ramphastos sulfuratus X X X
Ramphastos ambiguus X
Pachysylvia decurtata X X X
Vireo flavifrons X
Setophaga fusca X
Cathartes burrovianus X
Dryocopus lineatus X
Crypturellus soui X X
Dacnis cayana X X
Ramphocaenus melanurus X X
Phaethornis longirostris X
Tachycineta albilinea X X X
Volatinia jacarina X X
Tityra semifasciata X
Thraupis episcopus X X X
Megarynchus pitangua X X
Amazona farinosa X
Psarocolius montezuma X X X
Sporophila morelleti X X X
Attila spadiceus X
Glaucis aeneus X
Sporophila nuttingi X
Dendrocolaptes sanctithomae X
Myiarchus tyrannulus X
Jacana spinosa X
Stelgidopteryx serripennis X
Phaenostictus mcleannani X
Mionectes oleagineus X
TOTAL ESPECIES 21 81 61 52
28
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075 Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
TABLA A5
Lista de especies de anfibios y reptiles en los sitios de estudio. Los valores asignados al índice EVS (Sasa et al., 2010) están
en una escala invertida, por lo que conforme el grado de restricción del componente aumenta, el valor decrece. Categorías
de la lista roja de la UICN: 1 = Datos Insuficientes; 2 = Preocupación Menor; 3 = Casi Amenazado; 4 = Vulnerable. El total
de especies se puede ver en la última fila. / Table A5. List of amphibian and reptile species at the study sites. The values
assigned to the EVS index (Sasa et al., 2010) are on an inverted scale, so as the degree of restriction of the component
increases, the value decreases. IUCN Red List categories: 1 = Data Deficient; 2 = Least Concern; 3 = Near Threatened; 4 =
Vulnerable. The total of species can be seen in the last row.
Taxon Tablillas charral Tablillas Fragmentos Tiricias Chorreras EVS UICN
CLASE AMPHIBIA
BUFONIDAE
Rhinella horribilis X X X X 4 2
Incilius coniferus X X 6 2
Incilius valliceps X 10 2
Rhaebo haematiticus X 7 2
CENTROLENIDAE
Espadarana prosoblepon X X 6 2
CRAUGASTORIDAE
Craugastor bransfordii X X 12 2
Craugastor crassidigitus X 11 2
Craugastor fitzingeri X X X 8 2
Craugastor megacephalus X X 11 2
Craugastor noblei X 11 2
Pristimantis cerasinus X
DENDROBATIDAE
Dendrobates auratus X 15 2
Oophaga pumilio X X 15 2
ELEUTHERODACTYLIDAE
Diasporus diastema X X 10 2
HYLIDAE
Dendropsophus ebraccatus X 9 2
Dendropsophus microcephalus X 8 2
Dendropsophus phlebodes X 8 2
Hypsiboas rufitelus X X X 11 2
Scinax boulengeri X 7 2
Scinax elaeochroa X X 7 2
Scinax staufferi X X 9 2
Smilisca sordida X X 7 2
PHYLLOMEDUSINAE
Agalychnis callidryas X X X X 9 2
LEPTODACTYLIDAE
Leptodactylus melanonotus X X X X 8 2
Leptodactylus poecilochilus X 7 2
Leptodactylus savagei X X X 7 2
RANIDAE
Lithobates forreri X X 7 2
Lithobates vaillanti X X X 7 2
Lithobates warszewitschii X X X 4 3
29
Revista de Biología Tropical, ISSN: 2215-2075, Vol. 70(Suppl. 1): e53556, October 2022 (Published Dic. 23, 2022)
Taxon Tablillas charral Tablillas Fragmentos Tiricias Chorreras EVS UICN
CLASE REPTILIA
ORDEN CROCODILIA
ALLIGATORIDAE
Caiman crocodilus X 11 3
ORDEN SQUAMATA
CORYTOPHANIDAE
Basiliscus plumifrons X 12 2
Basiliscus vittatus X X 12 2
GEKKONIDAE
Hemidactylus frenatus X X 11 2
SPHAERODACTYLIDAE
Gonatodes albogularis X X X X 10 2
Sphaerodactylus millepunctatus X X 10 1
IGUANIDAE
Iguana iguana X 13 2
POLYCHROTIDAE
Anolis biporcatus X X 8 2
Anolis capito 9 2
Anolis humilis X X 8 2
Anolis limifrons X X X X 8 2
SCINCIDAE
Marisora unimarginata X X 6 2
Scincella cherriei X 7 2
TEIIDAE
Holcosus festivus X X 9 2
SUBORDEN SERPENTES
COLUBRIDAE
Chironius grandisquamis X X 8 2
Leptophis nebulosus X X 6 2
Mastigodryas melanolomus X 5 2
Phrynonax poecilonotus X 8 2
Spilotes pullatus X 9 4
Enuliophis sclateri X 9 2
Imantodes cenchoa X X X 6 2
Leptodeira septentrionalis (ornata) X X 8 2
Ninia sebae X 11 2
ELAPIDAE
Micrurus alleni X 13 2
VIPERIDAE
Bothriechis schlegelii X 10 4
Bothrops asper X X X 10 2
Porthidium nasutum X 12 2
ORDEN TESTUDINATA
EMYDIDAE
Trachemys grayi X 15 2
TOTAL DE ESPECIES 9 25 34 36